بررسی معناشناختی فعل «خوردن» بر اساس معنای پایه «پذیرا بودن»/ ایزانلو- نصیب ضرابی

اینبررسی معناشناختی فعل «خوردن» بر اساس معنای پایه «پذیرا» فهیمه نصیب ضرابی[1] علی ایزانلو[2]تاریخ دریافت: 4/7/92تاریخ تصویب: 1/4/93چکیدهاین بررسی به مطالعه معانی مختلف فعل «خوردن» در پیکره­ای شامل 160 ترکیب می­پردازد. این پیکره برگرفته از فرهنگ معین، سخن، لغت­نامه دهخدا و نیز نتیجه جستجو در سایت­ها و وبلاگ­های فارسی می­باشد. پس از تحلیل داده­ها، مشخص شد که معنایی پایه در تمامی این ترکیبات دیده می­شود و آنها را مرتبط می­سازد. معنی پایه «پذیرا» را می­توان در دو دسته درون­سو و برون­سو جای داد. دسته درون­سو دربرگیرنده رابطه­ ویژه­ای است که دوسویه نام گرفته­ است. دسته­های درون­سو و برون­سو خود شامل زیرشاخه­هایی نیز می­باشند. هر یک از این شاخه­ها به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته­اند. در پایان نیز سه دلیل برای عدم وجود مجهول معنایی برای برخی از ترکیبات ذکر می شود؛ اولین دلیل اشاره به وجود سد هم­معنایی دارد؛ دومین دلیل به امکان استفاده از فعل «گرفتن» در ساختار مجهول معنایی می­پردازد و آخرین دلیل هم به وجود بالقوه این نوع مجهول برای برخی از ترکیبات اشاره خواهد کرد.  واژه­های کلیدی: فعل­ مرکب، فعل­ سبک، فعل «خوردن»، مجهول معنایی، معنای پایه[1]  دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زبان­شناسی همگانی، دانشگاه  فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)؛  [email protected][2]  استادیار گروه زبان شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد؛  [email protected]